Wetenschap op ut Plèn

Van quark tot neutrino

Winteravondlezing 23 februari 2000

Pierre van Baal -- Instituut-Lorentz

Quarks en neutrinos zijn elementaire deeltjes die zeer moeilijk te vangen zijn. Een quark is nog nooit als een vrij deeltje in de natuur waargenomen, en dit is ingebouwd in de huidige theorie. Het neutrino is moeilijk waar te nemen omdat het een uitermate zwakke wisselwerking heeft met andere deeltjes. Het heeft bijvoorbeeld geen electrische lading. In dit college zullen we wat dieper ingaan op deze en andere aspecten van het Standaard Model voor zulke deeltjes. Voor de wiskundige formulering daarvan hebben Gerard 't Hooft en Martinus Veltman in 1999 de Nobelprijs gekregen. We zullen aan de hand van eenvoudige voorbeelden uitleggen wat de mysterieuze renormalisatie, waar de kranten van volstonden, inhoudt. De vraag naar het waarom van het Standaard Model wordt echter nu steeds indringender. Immers: hoe elementair zijn de elementaire deeltjes? Die vraag is dan ook nog steeds niet beantwoord. Een ding is zeker, er wacht een groot avontuur voor al diegenen met een creatieve geest, die proberen een antwoord te vinden op de meest fundamentele vragen die de natuur aan ons opdringt. De vraag naar het waarom zal nooit verstommen, het zal zich alleen maar steeds verder verschuiven.

Zie ook mijn Studium Generale-lezing 6 maart 2003 getiteld: Elementaire deeltjes.

Gescande transparanten als JPEG files:

Inleiding Verstrooiing, onzerkerheidsrelatie, E=mc2, virtuele deeltjes Overzicht van "elementaire" deeltjes en krachten -- kleuren en quarkopsluiting.
Renormalisatie en toetsing van het "standaard model"
Top story ! De aarde als meetinstrument -- waggelende neutrinos! Heet van de pers: het Quark-Gluon Plasma -- de mini-oerknal Credits: Cern, Desy, Fermilab, Nikhef en SuperKamiokande -- dank voor de plaatjes.
Disclaimer: Bij een transparant hoort gesproken woord (en de twee neutrinos die ik heb laten oscilleren!)

Extra informatie met weblinks en literatuurverwijzingen: